Kaffityning. - Ivar Aasen-tunet

Det vart seint, men eg vil svara Bergoeitpar Ord. Han trur, at Arbeidsmannen gjev Kaffien ein god dag, naar han fekk meir Betaling for sitt Arbeid. Det var godt um so var, men so er det inkje. Eg kjenner i mengdevis med Arbeidsfolk, som hev gjort Streik, og mange er det og, som arbeider langt under vanleg Betaling, naar dei berre fær Kaffi so og so mange Gonger utom det vanlege. B. vil inkje at Bønderne skal slaa seg saman og gjera Vedtak um aa minka Kaffidrykk. Veit han daa nokon betre Utveg? Men det gjeng nok inkje med det, skal eg tru, at ein preikar i Tid og Utid for Folk um at Kaffien er skadeleg o. s. b. Dei vilde berre læ aat slikt Prat. No hev eg brukt Kaffi i so og so mange Aar, vil kanskje some svara, og aldri hev eg merkt noko mein av det. 
Tvertum! Eg vert reint som uppatt-nya kvar Gong eg fær ein Kopp Kaffi. Ja, det er nettupp Ulykka det, at dei er so innbarka i Kaffidrykk ved lang Bruk, at dei kjem i Ulag kvar Gong dei inkje fær han som dei er vande med.

Og so ven dei Borni sine ogso upp til aa bli Kaffidrikkarar, derved og kjem me aldri eit Steg lenger, kanskje sig berre djupare og djupare ned. Eg trur difor det var bra, um baade Gardmenn og Husmenn kvar i si Bygd slog seg isamen og sagde som so: Fraa idag av skal det vera slutt med all denne Kaffidrikkingi, som berre er til aa søkkja oss ned i Gjeld og øydeleggja Helsa vaar. Til Skjenk vil me heretter berre bruka Øl og Mjølk. 
Det skulde vera hugsamt, um eikor Bygdi vilde prøva med eit sovoret Tiltak. Eg trur det vilde møta mykje Motstand i Fyrstningi, men um nokre Aar vilde alt jamna seg, so alle var nøgde. I Valdris, der som eg er best kjend, er det iallfall slik, at Arbeidsfolki jamleg hev Bugti og baae Endarne. Dei skruver upp Lønerne Aar for Aar og Bønderne maa betala. Naar no desse store Lønerne kunde vera til aa hjelpa Arbeidaren noko, var det bra; men det er som oftast inkje so. Lauskarar og Gjentor kauper Lønerne sine burt i 
Stas og Fjas hjaa Kræmaren, so dei ofte inkje eig so mykje som til ein Skinnfeld hell ei Gryta, naar dei gifter seg, hell ogso reiser dei ofte til Amerika, naar dei er sovidt sparsame dei fær seg Billett. Mykje gjeng og i Kaffi og Tobak.

Som eg ser, er B. einig med meg i aa banlysa Kaffien; men me blir derimot inkje ganske samde um, kva me skal bruka til 
Drykk istaden. Han vil berre hava Mjølk. Mjølki er god, overlag god; men eg trur det var bra, um me brukte lite meir Umbyte baade i Mat og Drykk enn me gjer. Det er helder inkje sagt, at me altid kann faa tak i søt Mjølk. Upp i Fjelldalom, der dei jagar Fe ei 2 ^_3 Mil til fjells um Sumaren, der er det inkje godt um søt Mjølk, skal eg tru. Øl og Vatn er daa einaste Drykk, som er reide for Handi med di sama, og eg trur ingen hev Skade av aa drikka Utystin sin av friskt heimebryggja Øl. B. likar inkje Øl avdi det er Alkohol i det. Aa drikka mykje Bayersk-øl veit eg inkje er bra. Men naar B. gjeng so vidt, at han inkje eingong toler den vesle Alkoholen, som finnst i heimebryggja Øl, vil eg faa Lov til aa minna um det egte gamle Ordtøkje: Altfor reint hev ingen Smak. At dei sume Stader brukar so stærkt heimebryggja Øl, at det jamvæl vært rusande, veit eg, men det er visst inkje mange Stader. Slikt Øl vilde eg inkje hava; men det maa helder ikkje vera forveikt, slikt som dei hev det mange Stader innpaa Flatbygderne. Eit Avhaldsblad ankad i Sumar yver, at Folk tok til aa drikkja so mykje Bruslimonade. Naar Folk gjeng so vidt, at dei inkje likar korkje godt heimebryggja Øl elder Bruslimonade fordi om det frøyder seg lite ovanpaa, er det berre aa læ aat.

Drammen, ²⁴/ ₈ 85.

Ola Viking .