Åse-Marie Nesse

Åse-Marie Nesse, lyrikar, gjendiktar og universitetslærar. Ho var ein kjend omsetjar og gjendiktar då ho debuterte som lyrikar i 1970. Nesse var ein lærd og engasjert formidlar av klassisk europeisk danning og litteratur frå andre kulturar.

Åse-Marie Nesse
Åse-Marie Nesse (foto: Trine Mikkelsen)
Nesse var fødd 29. april 1934 i Klepp i Rogaland og døydde 13. juli 2001 i Oslo. Ho tok examen artium ved Rogaland offentlige landsgymnas på Bryne i 1952 og lærareksamen ved Oslo lærerskole i 1955. I 1963 blei ho cand.philol. med hovudfag i tysk ved Universitetet i Oslo. Ho arbeidde som lærar og adjunkt mellom studieperiodane, og frå 1963 til 2000 var ho universitetslektor, seinare førsteamanuensis, ved Germanistisk institutt ved Universitetet i Oslo.
Åse-Marie Nesse var formann i Norsk PEN i mange år. Ho var medlem av Norsk kulturråd og medlem av Det litterære råd i Den norske Forfatterforening 1976–1981.
Nesse debuterte som lyrikar i 1970 med diktsamlinga Av hav er du komen. Forfattaren veksla mellom nynorsk og bokmål i ein forfattarskap som omfattar om lag 22 diktverk. Dikt i samling kom ut i 1999 (Samlaget). Hovudverket av gjendiktingane er Goethes Faust–Faust I (1993) og Faust II (1999). Åse Marie-Nesse fekk ei rad prisar, mellom dei Bastianprisen i 1967 og Den tyske æresordenen Bundesverdienstkreuz i 1993. Ho blei riddar av 1. klasse av St. Olavs Orden i 2001. I 1999 var ho festspeldiktar ved Dei nynorske festspela.

Klassisk poesi
Dikta i debutsamlinga Av hav er du komen (1970) er prega av referansar til verdslitteraturen – til Homer, meksikansk litteratur og fransk mellomalderlitteratur. I den neste samlinga, Til ord skal du bli (1973) gir ho litterære portrett av ei rekkje av dei store i europeisk litteratur, frå Sapfo og Homer til Kafka og Neruda, og av norske diktarar som Henrik Wergeland, Arne Garborg og Knut Hamsun. Særleg kjent er diktet «Camilla Collett».

Nesse skreiv dikt i både frie og bundne former, og ho nytta gjerne klassiske strofeformer som mønster, til dømes sonetten, balladen og folkevisa. I diktsamlinga Solstein (1976) går ho, i frie vers, tilbake til gamle mytar og livsformer i Mexico og dreg linene fram til dagens menneske. Ho leitar fram det menneskelege og tidlause i det eksotiske og framande.

Publikumskjær lyrikar
Åse-Marie Nesse blei for alvor ein publikumskjær lyrikar med diktsamlinga Vinterhuset (1981), som er dedisert «Til far og mor». Dikta handlar om heim og barndom på Jæren og først og fremst forholdet til foreldra i den siste livsfasen, då dei var på sjukeheimen. Poeten skriv innlevande og perspektivrikt om institusjonar for gamle og om det mentale livsrommet hos menneske som snart skal døy.
Stor publikumsappell hadde også dei siste diktsamlingane, For bare livet (1997) og Den tredje porten (2000), der Åse-Marie Nesse skildrar kampen mot eigen sjukdom. Ho døydde av kreft i 2001. Dette er tankevekkjande tekstar med ein optimistisk grunntone, der diktaren hentar styrke og kraft i mytologi, kunst og i sjølve skrivinga. Mellom cellegiftkurane gjendikta ho dessutan førti dikt av Goethe, utgitt i Mitt hjarta slo (1999).

Åse-Marie Nesse var festspeldiktar på Dei nynorske festspela i 1999.

Frå Sigri Bø Grønstøl: «Lars Mæhle», Allkunne.no, sist oppdatert 24.8.2017 [lesedato 30.1.2018] Utdraget er publisert med løyve frå det digitale leksikonet Allkunne, og i tråd med deira avtale med forfattaren. Les heile artikkelen her.
 
 
Publisert av Siri Beate GjerdePublisert 
  • Bokåret 2019

  • Tunkatten Lurivar

  • Festspela 2018

  • Nettbutikk

  • Allkunne